Wystawa jest eksponowana w Muzeum Historii Przemyślu w Opatówku.
Otwarcie się odbyło 6 października 2017 roku.
Przez wieki ozdobne wyroby tekstylne obecne wykonywane w różnych technikach, cechowała mozolna, czasochłonna praca ręczna. Z uwagi na ten charakter dostępność społeczna wzorzystych jedwabi, makat czy tapiserii była ograniczona. Radykalne zmiany przyniósł wiek XIX i rewolucyjny wynalazek Josepha Marie Jacquarda (1752-1834), opatentowany w 1805 r. Ten skromny tkacz z Lyonu, który chciał po prostu ulżyć ciężkiej pracy swych kolegów, nie przypuszczał zapewne jak zawrotną karierę zrobi jego genialny system zero-jedynkowy – program zapisany na perforowanych kartach – sterujący nitkami osnowy, w celu utworzenia przesmyku w krośnie. Było to pierwsze w historii zastosowanie programu, sterującego pracą maszyny. Wkrótce perforowane taśmy – pierwsze nośniki pamięci – znalazły zastosowanie poza tkactwem, we wszystkich dziedzinach włókiennictwa (dziewiarstwie, hafciarstwie, koronkarstwie maszynowym) i innych gałęziach przemysłu (programowanie obrabiarek), po kulturę (np. urządzenie do sterowania stenografią w teatrze). Posłużyły wreszcie jako pamięć pierwszych komputerów w XX w.
Technika żakardowa stworzyła nowe możliwości w produkcji tekstylnej, zmieniając wzornictwo i wzbogacając asortyment zwielokrotniła produkcję, wpłynęła na obniżenie cen i pojawienie się nowych odbiorców obok dotychczasowej arystokracji. Na warsztatach żakardowych od Lyonu poprzez Łódź aż do Tokio, zaczęto tkać wzorzyste tkaniny odzieżowe, obiciowe, makaty, serwety, obrusy, a nawet gobeliny i tapiserie.
Wystawa „Żakardy. Dzieła sztuki użytkowej XIX – XXI w.” prezentowana w Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku ma przybliżyć zarówno technikę żakardową – zastosowaną w produkcji tekstyliów – jak i poprzez wybrane przykłady – wytwory europejskiego przemysłu i osiągnięcia polskiej tkaniny artystycznej. Zwiedzając wystawę możecie Państwo zobaczyć jaką drogę należy przejść, by stworzyć tkaninę żakardową (od projektu plastycznego, technicznego, łańcucha kart do gotowego wyrobu). Poznacie przykłady różnych rodzajów dzieł tekstylnych, jakie były modne i lansowane od XIX w. do naszych czasów. Od żakardowej kopii jednej z najsłynniejszych tapiserii europejskich z przedstawieniem alegorii zmysłu słuchu wg XV-wiecznej serii „Dama z jednorożcem” (ze zbiorów Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi) poprzez ogromnie popularne w wieku XIX i XX tkane portrety sławnych ludzi, widoczki w stylu japońskim, makatki z scenami rodzajowymi do wzorzystych jedwabiów, tkanych na potrzeby liturgii, eksplorujących różne formy historyczne.
Na wystawie nie mogło zabraknąć kontynuatorów idei żakardów buczackich oraz spadkobierców „Ładu”. Buczackie makaty oraz pasy kontuszowe w XXI w. oferuje nam persjarnia Pana Pawła Zambrzyckiego, który pragnąłby, aby żakardowy pas był znakiem rozpoznawczym każdego Polaka. Dla zachowania materialnej spuścizny ładowskiej oraz jej upowszechniania w społeczeństwie, zasłużył się Pan Dariusz Makowski, prowadzący obecnie Fundację Manufaktura Królewska w Warszawie.
Obiekty prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów:
- Muzeum Historii Przemysłu
- Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi – współorganizatora
- Instytutu Architektury Tekstyliów Politechniki Łódzkiej – współorganizatora
- Muzeum Warszawy
- Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej
- Muzeum Sztuki Użytkowej oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu
- Muzeum Mazowsza Zachodniego w Żyrardowie
- Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie
- Fabryki Wyrobów Runowych „Runotex” w Kaliszu
- Persjarni Zambrzyckich w Kuźni Raciborskiej
- Fundacji Manufaktura Królewska w Warszawie
- Ze zbiorów prywatnych: dr Doroty Taranek, artysty plastyka Elżbiety Nawrockiej – Stanieckiej, Ewy Soszko – Dziwisińskiej, Karola Otto.
